سهام عدالت چیست؟ (به‌روزرسانی ۱۴۰۴)
«سهام عدالت» برنامه‌ای حمایتی است که از سال ۱۳۸۵ با هدف گسترش مالکیت عمومی و مشارکت مردم در اقتصاد آغاز شد. بر اساس این طرح، بخشی از سهام شرکت‌های دولتی به مشمولان واجد شرایط واگذار شد تا از سود و منافع آن بهره‌مند شوند.
واگذاری‌ها به‌صورت سبد سهامی و عمدتاً با تخفیف و بازپرداخت از محل سود سالانه انجام شد و اجرا از مسیر تعاونی‌های عدالت استانی و سپس شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی دنبال شد.
اهداف اصلی سهام عدالت
- توانمندسازی اقتصادی خانوارهای کم‌درآمد
- کاهش نابرابری و فاصله طبقاتی
- گسترش مالکیت عمومی و مشارکت مردمی
- تسریع خصوصی‌سازی و کاهش تصدی‌گری دولت
«معامله و خرید و فروش سهام عدالت» پس از تکمیل مجامع شرکت‌های سرمایه گذاری استانی در حال نهایی سازی است و جزئیات اجرایی باید به صورت رسمی ابلاغ شود. تا قبل از اعلامیه رسمی، فروش گسترده برای عموم نهایی نشده است.
فهرست مطالب
خلاصه سریع
- معامله و خریدوفروش سهام عدالت تا این لحظه در حال نهایی‌سازی است و بازگشایی/شیوه فروش باید رسماً ابلاغ شود.
- مشاهده دارایی درگاه ذینفعان (ddn.csdiran.ir) و سامانه سهام عدالت (sahamedalat.ir).
- کارمزد فروش حدود ۰٫۸۸٪ (اجزای کارمزد + مالیات فروش). مجموع خرید+فروش معمولاً حدود ۱٫۲۵٪ است.
- انتقال انتقال به غیر (هدیه/معامله شخصی) مجاز نیست؛ فقط ارث طبق مقررات انجام می‌شود.
پیش‌نیازها و نکات مهم ۱۴۰۴
- وضعیت حقوقی معامله در ۱۴۰۴: اتصال امکان معامله به تکمیل مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی و تدوین «مدل ارزش منصفانه». تا زمان ابلاغ، فروش گسترده نهایی نیست.
- احراز هویت و دسترسی: داشتن ثبت‌نام سجام و کد بورسی لازم است. وضعیت دارایی/سودهای واریزی را در ddn.csdiran.ir و sahamedalat.ir بررسی کنید.
- روش سهام‌داری شما:
- مستقیم: سهام ۳۶ شرکت در پرتفوی شماست و از طریق کارگزاری‌ها مدیریت می‌شود.
- غیرمستقیم: مالک «شرکت سرمایه‌گذاری استانی» هستید؛ معامله این نمادها به جمع‌بندی مجامع و تصمیم نهایی نهاد ناظر وابسته است.
مراحل فروش؛ روش های احتمالی پس از ابلاغ
این گام‌ها بر اساس روال‌های رسمی سال‌های قبل تدوین شده و با ابلاغیه نهایی ممکن است تغییراتی داشته باشد.
الف) دارندگان «روش مستقیم»
- ورود به کارگزاری (مفید، آگاه، فارابی، …) و بخش «سهام عدالت».
- تأیید اطلاعات سجام و شماره شبا.
- ثبت درخواست فروش (جزئی/کل پرتفوی مشمول—در گذشته سقف‌هایی مثل ۳۰٪ و ۶۰٪ اعمال می‌شد؛ مدل ۱۴۰۴ ممکن است متفاوت باشد).
- انجام فروش تجمیعی توسط کارگزاری در اولین بازه مجاز و واریز وجه به شبا ثبت‌شده.
ب) دارندگان «روش غیرمستقیم»
- پیگیری بازگشایی نماد «شرکت سرمایه‌گذاری استانی» مربوط به استان خود.
- پس از اعلام سازوکار، ثبت سفارش فروش سهام آن شرکت از طریق کارگزاری.
| ویژگی‌ها | روش مستقیم | روش غیرمستقیم |
|---|---|---|
| نوع مالکیت | مستقیم و به نام شخص | از طریق شرکت سرمایه‌گذاری استانی |
| نحوه فروش | توسط کارگزاری، با ثبت درخواست | فروش واحدها مثل صندوق‌های بورسی |
| نیاز به سجام | بله | بله |
| میزان کنترل فردی | بالا | محدود |
| زمان دسترسی به پول | چند روز تا چند هفته | معمولاً سریع‌تر پس از فروش واحدها |
| ریسک | بالاتر (با نوسان بازار) | کمتر (با تنوع در سبد استانی) |
کارمزد، مالیات و زمان تسویه
- کارمزد سمت فروش: حدود ۰٫۸۸٪ ارزش معامله (اجزای کارمزد + مالیات فروش).
- مجموع خرید+فروش: حدود ۱٫۲۵٪ (ممکن است با ابلاغیه‌های جدید تغییرات جزئی داشته باشد).
- زمان واریز وجه: در فروش‌های تجمیعی معمولاً از چند روز تا چند هفته متغیر بوده است؛ در اطلاعیه نهایی ممکن است زمان‌بندی مشخص اعلام شود.
نکته: فروش تجمیعی الزاماً بهترین قیمت لحظه‌ای بازار را تضمین نمی‌کند.
چک‌لیست قبل از فروش
- یک‌بار موجودی و سودهای معوقه را در ddn.csdiran.ir و sahamedalat.ir بررسی کنید.
- صحت شماره شبا در سجام را کنترل کنید.
- ارزش روز پرتفوی و ریسک بازار را بسنجید.
- خبر رسمی ابلاغ مدل معامله را از مراجع معتبر دنبال کنید.
سؤالات پرتکرار درباره «ثبت‌نام/خرید سهام عدالت»
۱) آیا الان (۱۴۰۴/۱۴۰۵) می‌توان سهام عدالت خرید یا برای آن ثبت‌نام کرد؟
خیر. فعلاً هیچ مسیر رسمی برای ثبت‌نام یا خرید سهام عدالت برای افراد جدید فعال نیست و صرفاً دارندگان قدیمی این دارایی آن را نگه‌داری می‌کنند.
۲) چرا امکان خرید سهام عدالت فراهم نیست؟
سهام عدالت یک طرح حمایتی بود که بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ به‌صورت محدود و برای گروه‌های هدف واگذار شد. این طرح از سال‌ها قبل بسته شده و واگذاری جدید به عموم مردم متوقف است.
۳) پس لینک‌ها و تبلیغ‌های «ثبت‌نام جدید» یا «خرید فوری» که می‌بینم چیست؟
🚨 هشدار: پیامک‌ها و لینک‌هایی با عناوینی مثل «ثبت‌نام دوباره سهام عدالت»، «سود فوری ۵ میلیونی»، یا «خرید با تخفیف» جعلی‌اند و با هدف کلاهبرداری ارسال می‌شوند. هرگز اطلاعات کارت بانکی یا کدهای یک‌بارمصرف خود را در این صفحات وارد نکنید.
۴) آیا برای فرزندان تازه‌متولدشده یا افراد جامانده راهی وجود دارد؟
در حال حاضر برنامه‌ای برای اعطای سهام عدالت به متولدین جدید یا ثبت‌نام جاماندگان اعلام نشده است. هر تغییری فقط با ابلاغ رسمی اعلام می‌شود.
۵) اگر سهام عدالت ندارم، چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
برای سرمایه‌گذاری می‌توانید از صندوق‌های قابل معامله (ETF) یا صندوق‌های درآمد ثابت/سهامی در بازار سرمایه استفاده کنید. این گزینه‌ها ماهیت متفاوتی با سهام عدالت دارند اما برای شروع سرمایه‌گذاری قانونی و شفاف‌اند.
۶) دارندگان فعلی از کجا وضعیت دارایی و سود را ببینند؟
دارندگان قدیمی می‌توانند وضعیت دارایی و واریز سود را از طریق پرتال‌های رسمی مانند sahamedalat.ir و «درگاه ذینفعان بازار سرمایه» پیگیری کنند.
نکته: آدرس‌ها را دستی در نوار آدرس مرورگر وارد کنید و از کلیک روی لینک‌های ناشناس خودداری کنید.
گام‌های عملی که از همین امروز می‌توانید انجام دهید
- بررسی پرتفوی و سودها در ddn.csdiran.ir و sahamedalat.ir.
- تکمیل/به‌روزرسانی اطلاعات سجام و شماره شبا.
- انتخاب کارگزاری و فعال‌سازی بخش «سهام عدالت» برای ثبت درخواست فروش به‌محض ابلاغ رسمی.
- رصد خبر رسمی بازگشایی/ابلاغ مدل فروش از مراجع معتبر.
جمع‌بندی
⚠️ این مطلب ماهیت اطلاع‌رسانی دارد و توصیه سرمایه‌گذاری شخصی محسوب نمی‌شود. پیش از اقدام، شرایط روز بازار و اطلاعیه‌های رسمی را بررسی کنید.
