بررسی انواع سپرده بانکی | نحوه دریافت وام با سپرده بانکی

سپرده‌های بانکی یکی از رایج‌ترین و بنیادی‌ترین ابزارهای مالی در نظام بانکی محسوب می‌شوند که نه‌تنها نقش مهمی در مدیریت نقدینگی افراد و کسب‌وکارها دارند، بلکه منبع اصلی تأمین مالی بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات نیز به شمار می‌آیند. انواع مختلفی از سپرده‌های بانکی وجود دارد که هر کدام متناسب با نیاز، هدف و مدت‌زمان سرمایه‌گذاری مشتریان طراحی شده‌اند. این سپرده‌ها از نظر نرخ سود، قابلیت برداشت، مدت‌زمان بلوکه بودن پول و شرایط فسخ، تفاوت‌های قابل توجهی با یکدیگر دارند. درک درست از ساختار و ویژگی‌های انواع سپرده، به افراد کمک می‌کند تا بهترین گزینه را بر اساس اهداف مالی خود انتخاب کنند و ضمن حفظ سرمایه، از سودآوری آن نیز بهره‌مند شوند.

انواع سپرده بانکی

انتخاب نوع مناسب سپرده، به افراد امکان می‌دهد تا همزمان با حفظ نقدینگی، از سود بانکی بهره‌مند شوند یا در صورت نیاز، به منابع مالی خود دسترسی سریع داشته باشند. در ادامه، مهم‌ترین انواع سپرده بانکی را در قالب پاراگراف‌های جداگانه و ۶ خطی معرفی می‌کنیم:

سپرده جاری(دیداری)

سپرده جاری یکی از متداول‌ترین انواع سپرده بانکی است که معمولاً توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی برای انجام عملیات روزمره بانکی مانند دریافت و پرداخت استفاده می‌شود. این نوع سپرده قابلیت برداشت آنی از طریق چک، کارت بانکی یا حواله را دارد. بانک‌ها برای سپرده جاری معمولاً سودی پرداخت نمی‌کنند یا در صورت پرداخت، نرخ بسیار ناچیز است. سپرده‌های جاری عمدتاً در حساب‌های جاری شرکت‌ها، کسب‌وکارها و افرادی که گردش مالی بالایی دارند استفاده می‌شود. این نوع حساب به دلیل آزادی کامل در برداشت وجه، بیشترین انعطاف را برای مشتری فراهم می‌کند. در واقع، تمرکز اصلی آن روی دسترسی سریع و لحظه‌ای به موجودی است.

سپرده پس‌انداز

سپرده پس‌انداز، یکی از رایج‌ترین حساب‌های بانکی برای افراد حقیقی است که علاوه بر امکان برداشت پول، به دارنده حساب سود مشخصی نیز تعلق می‌گیرد. این نوع سپرده معمولاً برای افرادی مناسب است که قصد دارند وجوه خود را نگهداری کرده و در صورت نیاز به تدریج برداشت کنند. بانک‌ها برای سپرده‌های پس‌انداز سود ماهانه یا دوره‌ای پرداخت می‌کنند که اغلب کمتر از سود سپرده‌های مدت‌دار است. سپرده پس‌انداز می‌تواند به‌صورت دفترچه‌ای یا کارت‌محور باشد و برداشت وجه از آن آسان است. افراد معمولاً برای اهداف بلندمدت یا اضطراری از این نوع حساب استفاده می‌کنند. همچنین، این سپرده مشمول برخی طرح‌های تشویقی یا قرعه‌کشی بانکی نیز می‌شود.

سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌ مدت

این نوع سپرده برای افرادی طراحی شده که تمایل دارند پول خود را به‌مدت محدود نزد بانک سپرده‌گذاری کرده و سود مشخصی دریافت کنند. سپرده‌های کوتاه‌مدت معمولاً با دوره‌های یک، سه یا شش ماهه ارائه می‌شوند و مشتری در پایان هر دوره سود خود را دریافت می‌کند. یکی از مزیت‌های این نوع سپرده، امکان برداشت قبل از سررسید با حفظ بخشی از سود است. نرخ سود در این سپرده‌ها نسبت به سپرده‌های دیداری یا پس‌انداز بیشتر است، اما کمتر از سپرده‌های بلندمدت. سپرده کوتاه‌مدت هم برای افراد و هم شرکت‌ها قابل افتتاح است. انعطاف‌پذیری بالا و ریسک پایین از ویژگی‌های مهم آن به شمار می‌رود.

سپرده سرمایه‌گذاری بلند مدت

سپرده‌های بلندمدت برای مشتریانی مناسب است که قصد دارند پول خود را برای مدت یک‌ساله یا بیشتر در بانک نگهداری کنند و در عوض، از نرخ سود بالاتر بهره‌مند شوند. این نوع سپرده‌ها معمولاً با دوره‌های زمانی 12، 18یا 24 ماهه عرضه می‌شوند و نرخ سود آن‌ها از سایر سپرده‌ها بیشتر است. برداشت قبل از موعد موجب کاهش سود یا پرداخت جریمه می‌شود، بنابراین برای کسانی مناسب است که نیاز فوری به وجه ندارند. برخی بانک‌ها طرح‌هایی مانند پرداخت سود ماهانه یا تجمیعی در پایان دوره را نیز ارائه می‌دهند. این نوع سپرده، گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاری کم‌ریسک با درآمد ثابت محسوب می‌شود.

سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز

این سپرده بدون سود بانکی است و فرد صرفاً با نیت خیر، پول خود را در اختیار بانک قرار می‌دهد تا بانک از آن برای اعطای وام قرض‌ الحسنه به نیازمندان استفاده کند. در عوض، بانک ممکن است مشوق‌هایی مانند شرکت در قرعه‌کشی یا خدمات بانکی رایگان به صاحب حساب ارائه دهد. این نوع سپرده بیشتر با اهداف مذهبی، اجتماعی و نوع‌دوستانه مورد توجه قرار می‌گیرد. حساب قرض‌الحسنه پس‌انداز برای افراد حقیقی و مؤسسات خیریه بسیار رایج است. برداشت از این حساب محدودیتی ندارد، اما حفظ موجودی به‌عنوان شرط شرکت در قرعه‌کشی الزامی است. این حساب نماد بانکداری اسلامی و فرهنگ تعاون در سیستم بانکی است.

سپرده قرض‌الحسنه جاری

سپرده قرض‌الحسنه جاری نیز مانند حساب جاری قابلیت برداشت آنی دارد، اما سودی به آن تعلق نمی‌گیرد. این حساب بیشتر برای افرادی مناسب است که به خدمات بانکی روزمره مانند صدور دسته‌ چک، کارت، پرداخت قبض و انتقال وجه نیاز دارند. بانک در این حساب نیز ممکن است مشوق‌هایی مانند قرعه‌کشی یا خدمات خاص به مشتریان وفادار ارائه دهد. سپرده قرض‌الحسنه جاری بیشتر جنبه شرعی دارد و افراد با انگیزه‌های معنوی و اجتماعی آن را انتخاب می‌کنند. برخلاف سپرده‌های سرمایه‌گذاری، این حساب‌ها در اولویت استفاده بانک برای اعطای وام‌های قرض‌الحسنه هستند. وجود این حساب‌ها در توسعه بانکداری اسلامی بسیار اهمیت دارد.

نحوه اخذ وام همراه با انواع سپرده بانکی

برای اخذ وام فوری از بانک، داشتن یکی از انواع سپرده بانکی می‌تواند فرآیند دریافت تسهیلات را تسهیل کند و حتی موجب دریافت وامی با نرخ سود کمتر شود. بانک‌ها معمولاً با توجه به میزان، نوع و مدت‌زمان سپرده، وام‌هایی با مبالغ متفاوت و شرایط بازپرداخت مشخص به مشتریان ارائه می‌دهند. متقاضی با مراجعه به شعب بانک و ارائه مدارک شناسایی و مالی لازم، درخواست خود را ثبت می‌کند. سپس بانک پس از بررسی اعتبار مشتری و وضعیت سپرده، میزان وام قابل پرداخت و نرخ سود آن را تعیین می‌کند. معمولاً وام از محل سپرده، بدون نیاز به ضامن بوده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن پرداخت می‌شود.

انواع سپرده‌هایی که می‌توانند مبنای اعطای وام باشند شامل سپرده کوتاه‌مدت، بلندمدت، و حتی سپرده قرض‌الحسنه است. در سپرده‌های بلندمدت، معمولاً وام با درصدی از مبلغ سپرده(مثلاً 70تا 90 درصد) و با نرخ سود پایین‌تر اعطا می‌شود. در مورد سپرده‌های کوتاه‌مدت، شرایط دریافت وام منعطف‌تر بوده اما سقف وام ممکن است پایین‌تر باشد. همچنین برخی بانک‌ها با هدف ترویج فرهنگ قرض‌الحسنه، به دارندگان سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز نیز وام‌هایی با کارمزد پایین و بدون سود پرداخت می‌کنند. بنابراین، انتخاب نوع سپرده تأثیر مستقیمی بر میزان و شرایط اخذ وام بانکی دارد.

سخن پایانی

انواع سپرده بانکی ابزارهایی متنوع برای مدیریت مالی افراد و سازمان‌ها هستند که هرکدام مزایا و شرایط خاص خود را دارند. شناخت دقیق انواع سپرده بانکی به افراد کمک می‌کند تا بهترین گزینه را متناسب با اهداف خود انتخاب کنند. این سپرده‌ها شامل جاری، پس‌انداز، کوتاه‌مدت، بلندمدت و قرض‌الحسنه می‌شوند که هریک کاربرد خاصی در سیستم بانکی دارند.

در کنار تنوع سپرده‌ها، برخی از انواع سپرده بانکی نقش مهمی در اخذ وام ایفا می‌کنند. مثلاً سپرده‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند پشتوانه وام با نرخ سود پایین‌تر باشند و سپرده‌های قرض‌الحسنه نیز مبنای دریافت تسهیلات بدون بهره‌اند. آشنایی با این مدل‌ها، هم در بهره‌مندی از خدمات بانکی و هم در تصمیم‌گیری‌های مالی آگاهانه مؤثر است.